IX Международная научно-практическая интернет-конференция

Қазіргі таңда Қазақстан Республикасы нарықтық экономикалық жағдайға қарамастан ғылыми – техникалық жаңалықтарды меңгеру мен ұлттық мәдени мұраларды жандандыруға ерекше көңіл бөліп отырғаны белгілі. Болашақта жаңарған қоғамның жастарына асқақ руханилық пен адамгершілік қадір – қасиеттерін тәрбиелеу мемлекеттік құжаттың басымдылығы ретінде білім беру мекемелеріне міндет етіп берілді.

Адамның осы дүниеге қатынасын тіл арқылы жеткізіп, осының негізінде ақпарат жүйесін қалыптастыруға болады. Осындай әлем бейнесін суреттейтін ақпараттық жүйені Абайдың да жинақталған тұжырымдамаларынан көруге болады. Абайда бұл түсініктерге өмір, өлім, тағдыр категорияларын жатқызуға болады.

Мустақиллик туфайли жамият сиёсий тизими ва сиёсий муносабатларнинг тубдан янги шаклига ўтилди. Яккаҳоким мафкура ақидалари, социалистик давлатчилик ва жамият тизимига барҳам берилиб, миллий демократик ва жамият қуриш ислоҳотлари амалга оширилди. Жамият сиёсий тизимини шаклланиш ва ривожланишининг умумий ва ўзига хос хусусиятлари демократик асосда кўриб чиқишга эҳтиёж сезилди.

Адам баласына толыққанды тұлға ретінде қалыптасуы үшін тәрбиенің үлесі аса ерек. Себебі дұрыс тәрбие бұл сол адам үшін де, сол адам ғұмыр кешіп отырған ортаның (қоғам, мемлекет, ұлт т.б.) жарқын болашағының кепілі. Ал рухани тәрбие ол өз ортасының нағыз жанашыр азаматын қалыптастырушысы. Рухани тәрбие бұл сол ортаға немесе ұлтқа тән рухани құндылықтардың негізінде дариды.

Значительная доля исследовательского интереса к технической реально-сти и формируемой ею техногенной среде вызвана стремлением понять не ее собственные закономерности, а объяснить порождаемые ею воздействия на другие области - природы и общественной жизни. Техногенные факторы имеют в современном мире широкое распространение, поэтому понимание и про¬гнозирование в любых сферах человеческой жизни невозможны без их изуче¬ния и осознания. Для этого требуется, в том числе, создание способов пред¬ставления техники, основанных на новом категориальном аппарате, позволяю¬щих формулировать, проверять и реализовывать новые социальные проекты.

Маълумки, қарор бу бирламчи инсоний ҳохишни марказлашган ҳолда ифодалашдир. Содда қилиб айтганда доимий танлов акти ёхуд энг мақбул вариантни танлаш ҳисобланади. Қарорлар техник, бошқарув, сиёсий ва ҳоказо бўлиши мумкин. Сиёсий ташкилотларни бошқаришда бошқарув ва сиёсий қарорлар биринчи даражали аҳамиятга эга. Шу сабабли сиёсий ва бошқарув қарорларининг мазмуни ва уларнинг ўзига хос хусусиятларини ажратиб олишимиз муҳимдир.

ХХI аср бошларига келиб дунё мамлакатлари ўртасидаги ўзаро таъсир шу қадар кучайиб кетдики, бу жараёндан тўла иҳоталаниб олган бирорта ҳам давлат йўқ, деб тўла ишонч билан айтиш мумкин. Ҳаттоки, халқаро ташкилотлардан узоқроқ туришга интилаётган, уларга аъзо бўлишни истамаётган мамлакатлар ҳам бу жараёндан мутлақо четда эмас. Глобаллашув шундай жараёнки, ундан четда тураман, деган мамлакатлар унинг таъсирига кўпроқ учраб қолиши мумкин. Бундай ғайри ихтиёрий таъсир эса кўпинча салбий бўлади. Глобаллашувнинг турли мамлакатларга ўтказаётган таъсири ҳам турлича. Бу ҳол дунё мамлакатларининг иқтисодий, ахборот, маънавий салоҳиятлари ва сиёсати қандай экани билан боғлиқ.

Ўзбекистон Республикасида мустақиллик туфайли барча соҳада бўлгани каби ижтимоий соҳада ҳам кенг кўламли ислоҳотлар олиб борилмоқда. Фуқаролик жамияти қуриш йўлидан бораётган Ўзбекистонда инсон энг олий қадрият деб баҳоланиб, унинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоялаш давлат сиёсатининг устувор йўналиши сифатида эътироф этилди.

Глобаллашув жараёнларининг турли мамлакатлардаги таълим тизимини янги сифат юксакликларига олиб чиқишдан иборат катта имкониятларини эътироф этиш билан бирга, унинг асосий мақсади – таълим-тарбия муаммоларини фақат миллий манфаатлар ва маънавий қадриятлар ўзанида эмас, балки стандартлашган умумжаҳон тараққиёти йўналишларида ҳал этиш эканини таъкидлаш лозим. Зеро, Президент И.Каримов томонидан асослаб берилган миллий маънавий яхлитликни сақлаб қолган ҳолда, ижтимоий такомилга эришишнинг босқичма-босқич, эволюцион тараққиёт усули – аҳолининг турли табақалари томонидан маънавий меросни ўзлаштириш даражасини кўтариш, пировард натижада эса, замон талабларига мос, комил инсон шахсини таркиб топтиришга йўналтирилгандир.

Абу Наср Форобий Ўрта Осиёдан етишиб чиққан буюк фан арбобларидан саналади. Ўрта аср фан ва маданиятига улкан ҳисса қўшган бу олим илм- маърифатнинг кўп соҳаларини эгаллаган ва ўзидан кейин салмоқли мерос қолдирган. Форобий риёзиёт ва фалакиёт, табобат ва мусиқа, мантиқ ва фалсафа, тилшунослик ва адабиёт соҳаларида қалам тебратган, бу соҳаларнинг ҳар бирида ажойиб асарлар яратган.